گرایش های مهندسی برق را بیشتر بشناسیم
مهندسی برق جزو رشته های برتر و همچنین دشوار دانشگاهی به شمار می آید.
رشته ای که برای نشستن بر صندلی آن در دانشگاه های برتر کشور، نیاز به تلاش فراوان و کسب رتبه های بسیار خوب در کنکور سراسری است.
دانشجویان برق عموماً در مقایسه با دیگر رشته های دانشگاهی و حتی مهندسی، دروس و مسائل دشوارتری را در دوران دانشگاه از سرمی گذرانند بطوری که دانشجویان دیگر رشته های مهندسی نیز به این امر اذعان دارند.
البته کسانی که به این علم علاقه مند هستند از پیش روی و آموختن این علم خرسندند و مشکلی ندارند، چه در مراحل پشت سرگذاشتن دروس دانشگاه و چه در هنگامی که قرار است وارد بازار کار و صنعت شوند.
بنابراین علاقه و آگاهی از آینده کاری این رشته گسترده مهندسی جزو مواردیست که برای رضایتمندی از کار در این صنعت و همچنین ارائه خدمات خلاقانه و مطلوب می بایست مدنظر قرار بگیرد.
در این مجال قصد داریم تا با گرایش های مهندسی برق و کاربرد متنوع آن ها در صنایع مختلف آشنا شویم.
مهندس برق، چه چیزی را مهندسی می کند؟
مهندسی برق مانند برخی رشته ها مانند مهندسی مکانیک ذهن ها را به سمت برق کاری ساختمان و یا تعمیر لوازم برقی می برد همانطور که مهندسی مکانیک در ذهن عموم تداعی کننده تعمیرات خودرو البته در سطحی بالاتر از سطح دکان های تعویض روغنی است که باز هم تلقی درستی نمی باشد.
اما کسانی که آشنایی بیشتری با این رشته ها پیدا می کنند متوجه گستره وسیع خدمات قابل ارائه توسط این رشته ها می شوند.
به طور کلی می توان گفت که مبنای کار مهندسان برق این است که جریان برق یا الکتریسیته را برای منتقل کردن انرژی و یا تنظیم و پردازش اطلاعات بکار گیرند.
به بیان دیگر، مهندسی برق مربوط به مطالعه، طراحی و کاربرد تجهیزات ، دستگاه ها و سیستم هایی است که از الکتریسیته، الکترونیک و الکترومغناطیس استفاده می کند.
بنابراین حوزه فعالیت مهندسی برق شامل بسیاری از صنایع نظیر نفت و گاز، کامپیوتر و فضانوردی می شود که در سطرهای آتی بدان می پردازیم.
گرایش های مهندسی برق
براساس کاربرد برق و الکتریسیته در طراحی و تولید سیستم های کوچک و بزرگ، مهندسی برق به گرایش های مختلف تقسیم بندی شده است.
بطور کلی شاخه ها یا گرایش های مهندسی برق در دانشگاه های کشور ما و دیگر کشورها مشابه هستند اما هر کشور با توجه به میزان توسعه اقتصادی، صنعتی و تکنولوژیک خود، تقسیم بندی های متفاوتی داشته و بر شاخه های مختلفی متمرکز می شود.
مهندسی برق در دانشگاه های ایران، عموماً در پنج گرایش اصلی ارائه می شود.
گرایش قدرت (سیستم های انرژی الکتریکی)
انرژی الکتریکی به علت سهولت انتقال، کنترل و تبدیل به دیگر انرژی ها و بعنوان یکی از با کیفیتترین و مطمئنترین انواع انرژی جایگاه منحصر به فردی پیدا کرده است.
بطوری که امروزه انرژی الکتریکی در کاربردهای مختلف صنعتی از سیستمهای مخابراتی و کامپیوتری گرفته تا کورههای ذوب فلزات و دیگر صنایع بزرگ بکار گرفته می‌شود.
گرایش قدرت در مهندسی برق به کلیه مسائل مرتبط با تولید، انتقال، توزیع و تبدیل انرژی الکتریکی به شکل قابل استفاده توسط مصرفکنندگان اختصاص دارد.
از مراحل تولید برق در نیروگاه ها تا تبدیل آن به انرژی قابل مصرف توسط مصرف کنندگان از طریق پست های برق فشار قوی و متوسط گرفته تا خطوط انتقال و برج های انتقال برق در حیطه گرایش برق قدرت می باشد.
طراحی و ساخت تجهیزات انتقال برق و همچنین کنترل و حفاظت سیستم های قدرت که از طریق آنها برق به مصرف کننده نهایی می رسد نیز در زمره توانایی های مهندسان گرایش برق قدرت می باشد.
گرایش قدرت، علاوه بر تولید، انتقال و توزیع برق در حوزه های ذیل نیز فعالیت دارد:
- ماشینهای الکتریکی مانند ژنراتورها دینام، موتورها کولر و ترانسفرمرها
- انرژیهای نو (غیر سوختی یا تجدید پذیر) مانند هیدروالکتریسیته، زیست توده، انرژی خورشیدی، انرژی زمین گرمایی، انرژی باد و انرژی هسته ای
- خودروهای الکتریکی از لحاظ ایمنی، باتری ها، برآورد هزینه ها و غیره
گرایش الکترونیک
الکترونیک نوین به وجود آورنده سیستمها و ابزارهای پیچیده‌ای است که در بسیاری از مصارف زندگی روزمره و شاخه‌های مختلف صنعت، پزشکی و مهندسی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نگهداری، بهره‌برداری، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستمهای الکترونیکی اموریست که در حوزه تخصصی مهندسی الکترونیک قرار می گیرد.
تجزیه و تحلیل و ساخت محصولاتی نظیر انواع ترانزیستورها، دیودها، انواع میکروپروسسورها، پردازنده های گرافیکی و صوتی در کامپیوتر و مدارهای مجتمع و نیز آنالیز مدارها و سیستمهای الکترونیکی از مورادی هستند که مهندسان الکترونیک با آنها سروکار دارند.
رشته‌ی الکترونیک متمرکز در سیستمهای الکترونیکی در مقیاس‌های کوچک، مانند کامپیوتر و مدارهای کوچک است اما رشته‌ی برق بر سیستمهای الکتریکی و الکترونیکی در مقیاس‌های بزرگ مانند انتقال قدرت و کنترل موتور متمرکز است.
گرایش مخابرات
گرایش مخابرات اغلب یادآور تلفن و موبایل است در حالی که این گرایش مهندسی برق حوزه های بسیار متنوعی را تحت پوشش خود قرار می دهد.
رشته‌ی مهندسی برق مخابرات به طور خلاصه شامل تمامی انتقال داده‌ها، چه بی سیم و چه با سیم که مربوط به مخابرات هستند، می‌شود.
در مجموعه گرایش مخابرات حوزه هایی همچون سیستمهای مخابراتی، پردازش سیگنال، آنتن، میدانها و امواج، انتشار امواج، خطوط انتقال، مایکروویو، سوئیچینگ الکترونیک، سیستمهای تلویزیون، مخابرات نوری، شبکه‌های مخابرات کامپیوتری، رادار و مخابرات ماهواره‌ای قرار دارد.
بسیاری از خدماتی بطور غیرمستقیم یا غیرمستقیم در جامعه ارائه می شوند، مثال هایی از طراحی و مهندسی مهندسین گرایش مخابرات می باشند.
مواردی همچون ستاره شناسی، ناوبری، ساخت سلاح های غیرمرگبار، طراحی سیستم انرژی اجاق های ماکروویو، کنترل ترافیک در زمین، دریا و آسمان، هواشناسی، مخابرات بی سیم (موبایل)، مخابرات ماهواره ای برای ارسال داده و تصایر سامانه موقعیت یابی جهانی یا GPSو حتی زمین شناسی ( تشخیص ترکیبات پوسته زمین).
گرایش کنترل
در سیستم های پویا نظیر سیستمهای الکتریکی، مکانیکی و بیولوژیکی که در طی زمان متغیر هستند و مسایل متعددی نیز بر آنها اثر می‌کنند، مهندسین برق در گرایش کنترل در راستای کنترل خودکار و تغییر رفتار سیستم برای نزدیک کردن پاسخهای آنها به مقادیر مطلوب آموزش می بینند.
همچنین تحلیل و طراحی و مدلسازی سیستمهای پویا و استفاده از سیستمهای کنترل خودکار برای بهبود رفتار سیستمهای پویا از خدماتی است که این گرایش به جامعه ارائه می کند.
باتوجه به قابلیت های بالای پردازش اطلاعات توسط کامپیوتر، کاربرد کامپیوتر در شبیه‌سازی رفتار سیستمهای پویا توسعه پیدا کرده و موجب ارتباط گسترده علم کامپیوتر و برق شده است.
کاربرد سیستمهای مختلف کنترل در کارخانه‌ها و مراکز صنعتی و واحدهای خدماتی، نیروگاهها، سیستمهای هوا – فضایی، مهندسی پزشکی، رباتیک و حتی اقتصاد و مدیریت صنعتی، بخشی از کاربردهای متنوع مجموعه کنترل در صنایع مختلف است.
گرایش مهندسی پزشکی
گرایش بیوالکتریک یا همان مهندسی پزشکی شاخه ای مدرن، جذاب و گسترده در مجموعه مهندسی برق است.
ترکیبی از مباحث برق و مفاهیم علوم پایه و با موضوعات زیستی و پزشکی.
احتمالا تاکنون با تعدادی از دستگاه ها و سیستم هایی که در پایش سلامت و یا درمان بیماری ها به کار برده می شوند، مواجه بوده اید.
- تصویربرداری های پزشکی: دستگاه هایی مانند سونوگرافی،ام آر آی و اشعه ایکس
- تجهیزات پزشکی: تجهیزات بیهوشی ، مانیتورینگ ( دستگاه های ارزیابی وضع بیمار که در بخش هایی مانند آی سی یو مشاهده می شوند)، انکوباتورها و …
- اندام های مصنوعی مانند ضربان ساز قلب، دست و بازوی مصنوعی
گفتنی است که هریک از گرایش های مذکور خود ممکن است به زیرشاخه های دیگر تقسیم بندی شوند. برای مثال، از گرایش‌های مختلف رشته مهندسی برق که در کشور کانادا طراحی شده می توان به برق و کامپیوترهای دیجیتال، مهندسی فرکانس‌های رادیویی و مهندسی پردازش سیگنال اشاره کرد که اگرچه خود زیرمجموعه یکی از گرایش های ذکر شده هستند اما به دلیل نیاز و تشخیص آن کشور در دانشگاه ها تدریس می شود و فارغ التحصیلان در صنایع مرتبط مشغول به کار می شوند.
شایستگی های مورد نیاز یک مهندس برق حرفه ای
برای اینکه تبدیل به یک مهندس برق حرفه ای شوید، علاوه بر دانش تحصیلی کسب شده در دانشگاه در این رشته، استعدادتان در زمینه‌ی رهبری گروه و مدیریت پروژه، تخصص در بستن مدارها و سیستمهای الکترونیکی و آشنایی کار با کامپیوتر و همچنین کار در محیط‌های فیزیکی نیز تعیین کننده می باشد.
از سوی دیگر، شما باید انعطاف پذیری و خلاقیت کافی، توانایی کار تیمی با دیگر گرایش ها و یا رشته ها، توانایی حل مسئله و یافتن ایرادات و مشکلات موجود در پروژه را نیز داشته باشید.
گفتنی است توانایی های ذکر شده با حضور در محیط کار و افزایش تجارب کاری تقویت می گردد که خود از مهمترین عوامل موفقیت در هر شغل و حرفه ای می باشد.
پیمابرق، فعال در حوزه مهندسی برق قدرت
در همین راستا، شرکت پیمابرق با 29 سال سابقه کاری در حوزه خطوط انتقال برق 63 الی 400 کیلوولت و پست های برق ثابت، سیار و ماژولار، تلاش نموده است تا در اجرای پروژه های محوله به شرکت با مهندسان برق که دارای شایستگی های تخصصی، مهارت های ارتباطی و تجارب کاری مطلوب هستند همکاری نماید.
قابل ذکر است با توجه به حوزه های فعالیت پیمابرق، مهندسین شاغل در این مجموعه دارای تخصص در گرایش قدرت می باشند.
